Hoogsensitiviteit: een verborgen gave die 15-20% van de bevolking bezit, maar die vaak onopgemerkt blijft.
Voel je je soms overspoeld door de wereld om je heen?
Reageer je intens op prikkels, emoties en sfeer? Dan ben je mogelijk hoogsensitief.
In dit artikel onthullen we 10 HSP-symptomen die je misschien herkent als je hoogsensitief bent.
Lees verder en ontdek of jouw gevoeligheid een superkracht is die je kunt omarmen en benutten.
Doel van dit artikel: in dit artikel maak je kennis met belangrijke HSP-symptomen. Je komt te weten waar je als hoogsensitief persoon last van hebt en welke invloed dit persoonlijkheidskenmerk heeft op je leven. Daarnaast bespreek ik ook waar een HSP’er helemaal niet tegen kan en krijg je een belangrijke tip om beter met je hoogsensitiviteit om te gaan.
Wat betekent HSP?
HSP is een afkorting die staat voor ‘Highly Sensitive Person’ of in het Nederlands ‘Hoogsensitief Persoon’. Hoogsensitiviteit is een persoonlijkheidskenmerk dat volgens Doctor Elaine N. Aron bij ongeveer 15 tot 20% van de bevolking voorkomt.
Doctor Elaine N. Aron is niet zomaar een wetenschappelijk onderzoeker. Ze is een onderzoekpsychologe die dit persoonlijkheidskenmerk al meer dan dertig jaar bestudeert. In totaal publiceerde ze maar liefst vijf boeken over dit onderwerp en talloze wetenschappelijke artikels in psychologische tijdschriften.
Bij hoogsensitieve personen komen prikkels veel harder binnen dan bij niet-hoogsensitieve personen. Deze prikkels kunnen geluiden, felle lichten of beelden zijn. Maar ook mooie indrukken komen sterker binnen. HSP’ers kunnen intens genieten van de mooie en kleine dingen van het leven en zijn heel empathisch.
Hoewel leven met hoogsensitiviteit behoorlijk lastig kan zijn is het dus geen negatief persoonlijkheidskenmerk.
Als HSP’er heb je misschien het gevoel niet goed begrepen te worden door anderen, waardoor je maar moeilijk een plaats kunt vinden in deze wereld. Dat is begrijpelijk want we leven in een wereld die bol staat van de prikkels. En daar heb jij het als HSP’er nu precies zo moeilijk mee.
Toch ben je helemaal niet zo ‘vreemd’ als je denkt. Biologen hebben HSP-symptomen herkend bij maar liefst 100 levende wezens op aarde, waaronder fruitvliegjes, vogels en vissen tot honden, katten, paarden en apen.
Deze eigenschap weerspiegelt in feite een bepaald soort overlevingsstrategie: opletten alvorens te handelen.
Verschillende onderzoeken hebben uitgewezen dat de hersenen van HSP’ers eigenlijk een beetje anders werken dan die van niet-hoogsensitieve personen.
Het brein van een HSP’er schakelt nooit uit
In rust werkt het brein van een hoogsensitief persoon harder dan dit van iemand die niet hoogsensitief is.
Waarom? Vanwege een sterkere activiteit in de delen van de hersenen die verantwoordelijk zijn voor visuele verwerking en aandacht.
Ten minste drie sets van genen die hormonen transporteren spelen een rol bij hoogsensitiviteit. Interessant is dat elk van deze genen de hersenen of het zenuwstelsel beïnvloedt.
1. Het gen dat serotonine transporteert
Hoogsensitieve personen hebben een speciale variant van het serotonine transporteur-gen. Als je deze genvariant hebt, heb je lagere serotonineniveaus. Hierdoor ben je gevoeliger voor wat er zich in je omgeving afspeelt.
2. Het gen dat dopamine transporteert
Onderzoekers hebben ook een verband gevonden tussen gevoeligheid en genvarianten die verband houden met dopamine. Dopamine is de chemische stof die verantwoordelijk is voor het beloningssysteem in de hersenen. Iemand met een gevoelig beloningssysteem voelt zich minder beloond door externe prikkels en meer door positieve sociale of emotionele signalen.
3. Het gen dat noradrenaline transporteert
Noradrenaline is een neurotransmitter die helpt bij de stressrespons van het lichaam. Dit gen zorgt ervoor dat je de emotionele aspecten van de wereld levendiger waarneemt. Je kunt ook meer activiteit hebben in de delen van de hersenen die zorgen voor emotionele reacties op jouw ervaringen, maar ook op deze van anderen. Daarom ben je als HSP’er zo empathisch.
Tot zover de wetenschappelijke uitleg waarom sommige mensen hoogsensitief zijn en anderen niet.
Veel mensen hebben vragen over HSP-symptomen. Ze voelen zich vaak op bepaalde vlakken onbegrepen door anderen en vragen zich af: ben ik hoogsensitief?
Hoogsensitiviteit heeft veel kenmerken en kan zich aan de hand van verschillende symptomen uiten. Daarom bundel ik in dit artikel de meest voorkomende HSP-symptomen en krijg je ook antwoord op veelgestelde vragen.
Veelgestelde vragen over HSP-symptomen
Wat zijn de symptomen van HSP?
1. Je bent extreem gevoelig voor externe prikkels
Niemand op kantoor lijkt het te merken maar jij wordt gek van het gezoem van de airco. Je collega doet er nog een schepje bovenop door op een sappige appel te kauwen.
Na het werk ga je samen met je collega’s nog even naar de kroeg maar jij slaagt er niet in te genieten; teveel mensen praten door elkaar heen en waarom blijft die ledlamp aan de bar in hemelsnaam flikkeren.
Hoogsensitieve personen worden makkelijk overweldigd door externe prikkels zoals fel licht, sterke geuren of lawaai. Daarnaast is ook overgevoeligheid voor geluid een typisch kenmerk.
Een teveel aan externe prikkels kan voor iemand met hoogsensitiviteit heel verontrustend aanvoelen. In die mate zelfs dat ze een angstaanval of paniekaanval kunnen krijgen.
2. Presteren onder druk vind je heel moeilijk
Een te lange to-dolijst of deadlines zijn voor HSP’ers vaak een nachtmerrie. Omdat hoogsensitieve personen vatbaarder zijn voor afleiding, bezorgt alle informatie en de angst deze niet onder controle te kunnen houden hen behoorlijk wat stress.
Het wordt gewoon te druk in hun hoofd waardoor ze door de bomen het bos niet meer zien. Het is dan ook niet zo vreemd dat hoogsensitieve personen vaak overwerkt geraken.
3. Behoefte aan ‘downtime’ als het te druk werd
Stel je even voor dat je gevraagd wordt om een probleem op een bepaalde manier op te lossen. Je bent hierin geslaagd maar nu wordt van jou verwacht om dit probleem op een andere manier aan te pakken. Weer slaag je hierin maar je krijgt de opdracht om zoveel mogelijk manieren te vinden om hetzelfde probleem op te lossen. Kun je je voorstellen hoe vermoeiend dit is?
Deze processen zijn voortdurend bezig in het brein van een hoogsensitief persoon. Het is dan ook niet zo vreemd dat een van de HSP-symptomen is dat hoogsensitieve personen zich vaak moeten terugtrekken. Een vol hoofd leegmaken is noodzakelijk voor hoogsensitieve personen om te blijven functioneren.
4. Je voelt je vaak vermoeid en uitgeput
Of het nu gaat om het maken van praatjes, aanwezig zijn op een feestje of een drukke werkdag, hoogsensitieve personen voelen zich aan het eind van de dag vaak vermoeid en uitgeput.
Ze gaan over het algemeen veel vroeger naar bed dan niet-hoogsensitieve personen en hebben meer slaap nodig. Krijgen ze die slaap niet voldoende dan kunnen ze hun zintuigen niet ‘resetten’ en kunnen ze behoorlijk neerslachtig worden.
Is je partner gestrest? Opeens voel jij je ook gestrest. Is je beste vriend verdrietig? Jij voelt je ook verdrietig - ook al ging je dag prima. Hoogsensitieve personen absorberen de emoties van anderen. In plaats van alleen maar aan te voelen wat iemand anders voelt, gaan ze het zelf ook voelen. En wat is er emotioneel vermoeiender dan de last van je eigen gevoelens dragen, plus die van iemand anders?
5. Je bent heel routinematig en vaak over-georganiseerd
Omdat onverwachte situaties iemand met hoogsensitiviteit te veel prikkels bezorgen zoeken ze hun eigen routines en zijn ze vaak over-georganiseerd.
Vaste routines geven HSP’ers een houvast in een wereld vol prikkels. Vaak hebben ze vaste ochtend- of avondrituelen maar routine kan net zo goed inhouden dat ze hun dag heel gedetailleerd plannen.
Externe chaos creëert bij HSP’ers interne chaos. Voor een HSP is thuis vaak een veilige plek - de enige plek waar ze kunnen ontspannen van overweldigende prikkels. Ze zorgen er dan ook vaak voor dat hun huis zo minimalistisch mogelijk ingericht is en heel netjes georganiseerd is.
6. Hoewel je graag alleen bent voel je je toch vaak eenzaam
Hoogsensitieve personen zitten anders in elkaar dan hun niet-hoogsensitieve medemensen. Dit is niet alleen zo op het niveau van de hersenen en het zenuwstelsel, maar ook wat betreft sociale en emotionele behoeften.
Ze verlangen naar diepe en betekenisvolle relaties met anderen maar hebben het vaak moeilijk deze aan te gaan omwille van de vele prikkels die deze met zich kunnen meebrengen.
Voor een hoogsensitief persoon is het noodzakelijk tijd alleen door te brengen. Maar dit betekent ook dat ze kansen verliezen om intimiteit op te bouwen.
De HSP-symptomen die ik hierboven heb aangehaald zijn vooral deze waar HSP’ers het moeilijk mee hebben. Uit deze symptomen is je waarschijnlijk duidelijk geworden dat hoogsensitieve personen een enorme kracht nodig hebben om zich in deze wereld staande te houden.
Maar hoogsensitiviteit heeft gelukkig ook heel wat positieve eigenschappen en deze moet je als hoogsensitief persoon leren omarmen.
7. Alle ups en downs van het leven aanvaard je als vanzelfsprekend
Als hoogsensitief persoon ga je moeilijke levenservaringen of negatieve emoties niet uit de weg. In plaats daarvan denk je erover na en probeer je ervan te leren.
Ergens vind je betekenis en schoonheid in het overwinnen van obstakels en gebruik je deze om je veerkracht en empathie te vergroten. Zowel vreugde als verdriet voel je heel sterk aan en je bent in staat om de ware authentieke diepte van menselijke emoties te voelen.
8. De mooie kanten van het leven kun je bijzonder waarderen
HSP's zijn van nature fijngevoelig. Als HSP kun je intens geraakt worden door kunst, muziek, films en de wonderen van de natuur. Een zonsopgang, een zonsondergang, het maanlicht, de eenvoudige geur van koffie of bloemen, citaten, fauna en flora (zelfs het onkruid in je tuin); je vindt schoonheid in alledaagse dingen.
9. Je leert snel en je bent intuïtief
Gegevens verwerk je heel diepgaand en je bent dan ook goed in staat verbanden te leggen met ervaringen uit het verleden en deze toe te passen in huidige situaties. Dit is wat psychologen ‘semantisch geheugen’ noemen. Hierdoor kun je bijvoorbeeld alle kennis die je hebt opgedaan perfect toepassen op huidige situaties.
Ook ben je in staat een bepaalde sfeer van een situatie onbewust op te pikken, waardoor je intuïtief aanvoelt hoe je het beste reageert. Vaak weet je gewoon ‘als vanzelf’ de oplossing voor een probleem.
10. Je bent een menselijke ‘leugendetector’
Vooral wat betreft sociale en emotionele signalen ben je in staat te ‘lezen’ wat anderen voelen of denken. Mensen die niet eerlijk zijn, hun gevoelens verbergen of ronduit liegen haal je er zo uit.
In je relaties met anderen is dit een heel bijzondere troef omdat je meteen doorhebt dat iets niet klopt.
HSP Symptomen: waar heb je last van?
Naast een overvloed aan prikkels die hoogsensitieve personen heel verward kunnen maken, hebben ze vooral last van het gevoel dat ze door anderen verkeerd worden begrepen.
Een van de eerste grote studies over hooggevoeligheid wees uit dat HSP'ers zich er heel goed van bewust zijn dat ze ‘anders’ zijn. In die zin dat ze andere behoeften hebben en andere prioriteiten stellen in vergelijking met anderen.
Aangezien minstens 20% van de bevolking hoogsensitief is zijn HSP'ers niet zeldzaam. Toch voelen veel hoogsensitieve personen zich een buitenstaander in deze voor hen ongevoelige wereld.
Waar kan een HSP’er niet tegen?
Veel HSP’ers kunnen niet tegen conflicten. Conflicten geven hen een ongemakkelijk gevoel en maken hen overstuur. Een verheven stem en agressief gedrag worden door HSP'ers gezien als diep beledigend en zelfs beangstigend.
Ook passief-agressief gedrag jaagt hoogsensitieve personen angst aan. HSP’ers verwerken alle informatie heel diepgaand wat betekent dat ze bijzonder gevoelig zijn voor de toon van iemand zijn stem en zelfs subtiele gedragsveranderingen. Ze letten voortdurend op veranderingen die kunnen betekenen dat ze ‘bedreigd’ worden.
Tot slot
Na het lezen van ons artikel over HSP symptomen, vraag je je misschien af welke rol stress speelt in jouw ervaringen. Hoogsensitieve personen kunnen aanzienlijk worden beïnvloed door stress.
Het is cruciaal om je stressniveau te kennen en stressproblemen aan te pakken. Om je hierbij te helpen, bieden we onze gratis HSP Test aan.
Deze test geeft inzicht in je stressniveau, helpt je stress te begrijpen en biedt strategieën om stress te verminderen en hoogsensitiviteit beter te hanteren.
Doe de test hieronder en verbeter je welzijn als hoogsensitief persoon door inzicht in en grip op je stressniveau te krijgen.
